Vers

Met nog slechts drie dagen te gaan in Macedonië probeer ik nog even optimaal te genieten van het aanbod bij de groenteboer. Want ok, hij heeft dan alleen maar kool, tomaten en uien te koop, maar die smaken wel verdomd lekker! Groot was mijn vreugde toen ik merkte dat sinds een week de aardbeien- en perziktijd is aangebroken. Een bord vol heerlijk zoet en vers fruit voor zestig cent... ik ga nog een smoothie maken!

De uitslag

Door de spectaculaire en door gewelddadige incidenten gekenmerkte verkiezingscampagne had ik al kunnen vermoeden dat de verkiezingen zelf weinig rooskleurig zouden verlopen. Vanuit het hoofdkwartier van de lokale OVSE-waarnemers in Kumanovo kon ik het nieuws op de voet volgen. En dat nieuws was vrij verontrustend. De problemen rond de verkiezingen hier overstijgen toch wel het niveau van slecht beveiligde stemcomputers...

Het slechte nieuws begon met een volledige blokkade van een dorp hier in de buurt, Arachinovo, na een schietpartij met dodelijke afloop. De rest van de dag bleven de verhalen binnenkomen van gegijzelde kiescommisie leden, nog een schietpartij in een stembureau in Skopje, gestolen stembussen en intimidatie van kiezers. Zelfs in Kumanovo, waar de vorige verkiezingen bijzonder vreedzaam verlopen waren, moesten twee stembureaus sluiten omdat bij de wisseling van de politiewacht gewapende mannen de stembussen wilden verwisselen voor al van te voren gevulde bussen. Door dit soort cowboyverhalen leken de rapporten over 'family voting' (één persoon die voor een grote groep mensen de stem uitbrengt), vrouwen die in bepaalde dorpen niet alleen mochten stemmen, onverzegelde stembussen en niet vernietigde ongebruikte stembiljetten maar futiel.

Al toen de kiescommissies de stemmen nog aan het tellen waren, riep de regerende partij de overwinning uit. De campagne, de intimidatie, het geweld, veel heeft het allemaal niet uitgemaakt. De grootste partij blijft overtuigend de grootste en ook de verhouding tussen de twee rivaliserende Albanese partijen is vrijwel onveranderd. Maar het waarmaken van de verkiezingsbelofte Macedonië binnen zes maanden richting toetreding tot de EU lijkt nu verder weg dan ooit.

De verkiezingsrally van de grootste Albanese partij, die tot hun woede niet in de regeringscoalitie zijn opgenomen, was de spectaculairste van allemaal; een bomvol plein, uitzinnige fans, UÇK spreekkoren, hippe Albaanse rappers en zelfs vlaggezwaai op de daken. Klik hier voor een filmpje.

Onverwachte wending

Dat verwacht je nou niet, om tijdens de rally van de sociaal-democratische partijen in gesprek te raken met iemand die bijzonder veel interesse in de Nederlandse politiek vertoont. Mijn eerste verrassing verdween echter snel om plaats te maken voor een zeer ongemakkelijk gevoel. Deze Albanese ex-moslim bleek namelijk Macedoniës grootste Geert Wilders fan. En hij ging er voor het gemak maar van uit dat alle Nederlanders volledig achter deze hoogblonde nationale held staan. Na een korte maar krachtige discussie waren we denk ik allebei zwaar teleurgesteld...

Verkiezingskoorts (2)

Gisteren was het de beurt aan de grootste partij om het centrale plein van Kumanovo in beslag te nemen. En ze maakten er werkelijk een spectaculair gebeuren van. Bekende zangers, vuurwerk en vlaggen alom. Maar de mooiste campagnestunt vond ik wel deze auto:
En natuurlijk heb ik mijn uiterste best gedaan om de populaire minister-president op de foto te krijgen. Zodra hij het podium opkwam staken alle per bus aangevoerde supporters hun toortsen aan, ging de muziek een standje harder en gingen alle vlaggen waardoor je daarvoor niets van het podium kon zien als bij toverslag naar beneden zodat heel Kumanovo hem kon aanschouwen. Nikolaj Gruevski:

Verkiezingskoorts

De verkiezingsstrijd is in Macedonië is zijn hoogtepunt aan het naderen. Ieder televisieprogramma wordt onderbroken voor minstens een kwartier aan politieke rallies, gladde partijspotjes en oproepen om vooral te gaan stemmen. Interessant genoeg gebruiken de grootste partijen Italianen in hun campagne die in gepassioneerd Italiaans de roem van de Macedonische natie en de geweldige samenwerking met Berlusconi loven.
Om een beetje een beeld te geven van de verkiezingsmanie, hier wat plaatjes;

De verkiezingsstrijd is ook een posterstrijd; deze muur was vorige week nog bedekt met posters van de oppositiepartij, maar nu prijkt er meters lang het hoofd van de huidige minister-president.

Nieuwbouw in de Albanese wijk in Skopje is volledig behangen met Albanese vlaggen en posters van de grootste Albanese partij.

Gisteren was de eerste grote politieke rally in Kumanovo, van DPA, de Albanese partij die nu in de coalitie zit (maar niet de grootste Albanese partij is). Bussen vol enthousiaste supporters reden eerst wat rondjes door de stad, om daarna een paar uur bezit te nemen van het centrale plein. 'Jungjatjeta!', de verkiezingsslogan van DPA, is trouwens Albanees voor 'Hallo!'.

De voorbereidingen voor de DPA-rally; veel vlaggen (waaronder een aantal keer de Amerikaanse vlag!), spanddoeken en vooral heel harde muziek. Zelfs de grote Skopsko-poster (het biermerk uit Skopje) werd van een Albanese vlag voorzien. Waarnemers van de verkiezingen hebben kritiek geleverd op het gebruik van kinderen in de politieke campagnes.

Toše

Een volledig verslag over Macedonië kan niet zonder Toše te noemen. Toše is alomtegenwoordig; op de televisie, in cafés en winkels, als poster in de fotowinkel en als geluksbrenger in de bus. Toše Proeski was 26 toen hij afgelopen oktober om het leven kwam bij een auto-ongeluk, op het hoogtepunt van zijn zangcarrière. Het hele land was in rouw toen hij overleed, hij kreeg een officiële staatsbegrafenis en zijn woonplaats Kruševo is een soort bedevaartsoord geworden voor zijn vele fans. Naast dat hij enorm succes had met zijn nummers, waaronder nieuwe interpretaties van klassieke Macedonische liederen, was hij zeer populair doordat hij zich inzette voor goede doelen zoals Unicef en USaid.

Kortom, tijdens zijn leven is hij al zo ongeveer zalig verklaard, maar nu hij dood is, lijkt heiligverklaring niet meer ver weg. De eerste wonderen zijn dan ook al geschied. Een boer die op traditionele wijze paaseieren schilderde, kreeg spontaan een afdruk van het hoofd van Toše te zien. Ook schijnt er een foto te circuleren waarop het gezicht van Toše in een wolkformatie te ontcijferen is.

Uiteraard wordt ook van mij verwacht dat ik enthousiast meeneurie bij het zoveelste Toše nummer, serieus blijf kijken als de volgende wonderbaarlijke Toše-verschijning plaatsvind en vooral meezwijmel bij iedere foto die ik onder mijn neus krijg. Ik laat het oordeel over deze nationale held dan ook geheel aan jullie over.

Briesje

In de reisgids stond iets over de grote angst van Macedoniërs voor tocht als brenger van alle mogelijke ziekten, maar tot nu toe leek mij dit een wat overtrokken observatie. Nu het echt warm begint te worden, blijkt deze angst echter bijzonder levend. In de snikhete bus blijven alle schuifraampjes potdicht, maar dit dacht ik nog te kunnen verklaren doordat bussen hier doorgaans niet in optimale staat verkeren. Totdat ik vandaag in een heuse strijd verwikkeld raakte met mijn taxichauffeur naar Skopje. Aangezien de busprijzen gestegen zijn, is het nu even duur om een illegale taxi naar de hoofdstad te nemen en die luxe laat ik mij niet ontzeggen natuurlijk. In Skopje houden ze van grote kruispunten en stoplichten, dus stond de auto vaak stil, in de brandende zon. Dat werd mij toch echt te heet, dus deed ik het elektrisch bedienbare raam open. Zodra de taxi weer reed, gebruikte de chauffeur echter zijn knopjes om het raam weer potdicht te doen. Voor het zoveelste stoplicht was ik volledig vastgezogen aan mijn stoel van het zweten en deed ik wederom het raam open. En jawel, zodra we ook maar iets bewogen deed mijn grote vriend het raam snel dicht. Dit tafereel herhaalde zich tot vijf keer toe.

Toen ik op de terugweg een chauffeur had die zijn eigen raam wijd open had staan, kon ik mijn geluk dan ook niet op. Totdat de mevrouw naast mij hem gedecideerd vroeg of hij wel onmiddellijk dat raam dicht wilde doen zeg, ze zou nog eens kou vatten.

Spanningen

Twee dagen geleden was de officiële aftrap van de campagne voor de vervroegde verkiezingen in Macedonië. Op initiatief van de grootste Albanese partij zijn die ruim twee jaar eerder uitgeschreven vanwege de mislukte toelatingspoging tot de NAVO. Als paddestoelen vliegen er opeens overal kleine partijkantoortjes uit de grond. Lidmaatschap van een politieke partij is een belangrijke voorwaarde om aan een goede baan te komen, dus veel pas afgestudeerden brengen hun tijd door in deze kleine hokjes, al koffiedrinkend en flyers aanprijzend.

Helaas zijn er nu al incidenten geweest die de spanningen flink hebben doen stijgen, waaronder een aanslag op de leider van de grootste Albanese oppositiepartij. Het vermoeden is dat deze aanslag is gepleegd door een rivaliserende Albanese partij.

Vreemd genoeg was een van de eerste reacties van de burgemeester van Tetovo, waar de gewelddadige incidenten plaatsvonden, om de scholen te sluiten. Het schooljaar duurt hier al bijzonder kort met een zomervakantie van ruim drie maanden, maar het lijkt alsof de autoriteiten problemen op denken te lossen door leerlingen nog minder naar school te laten gaan. Toen er na de onafhankelijkheid van Kosovo in Struga een grote vechtpartij tussen jonge Albanezen en Macedoniers was, zijn de scholen ruim een maand (!) gesloten gebleven terwijl de gemeente en het ministerie van onderwijs een oplossing voor de onderlinge spanningen zochten. Uiteindelijk kwamen ze met het briljante plan om de scholen ook daar op etnische lijnen te scheiden. Soms is Macedonie best frustrerend...