Op het eerste gezicht is er voor de onschuldige buitenstaander, zoals ik mij nog steeds voel, aan Kumanovo niets bijzonders te zien. Een gezellig centrum, veel slagers, veel winkeltjes, nog meer apotheken, wat graffiti hier en daar, wat kerken en moskeeën. Maar Kumanovo is een verdeelde stad, waar onder de oppervlakte dingen spelen die ik ook na er veel over gelezen en gehoord te hebben nog steeds moeilijk te bevatten en uit te leggen vind. Toch zal ik proberen het toe te lichten, omdat het project waar ik werk hier voor veel mee bezig is. Een kleine geschiedenisles is hiervoor onmisbaar ben ik bang!
Het onafhankelijkheidsproces van Macedonië verliep relatief vreedzaam en rustig. Met een nieuwe grondwet, die niet gesteund werd door de Albanese minderheid, ging de Voormalig Joegoslavische Republiek Macedonië* in 1991 officieel van start. Vanaf het begin waren er veel spanningen tussen de etnische Macedoniërs, Albanezen en andere minderheden, omdat deze weinig culturele en politieke rechten hadden. In 2001 kwamen de jarenlange spanningen tot een grote uitbarsting, onder meer door de instroom van honderdduizenden Albanese vluchtelingen uit Kosovo. Het Albanese nationalisme leefde steeds meer op, zo werd een burgemeester van een dorp die de Albanese vlag op het gemeentehuis liet hijsen in de gevangenis gegooid. Het Albanese National Liberation Army (UCK) werd, gesteund door de Macedonische Albanezen, steeds actiever langs de grens met Kosovo, wat leidde tot botsingen met de Macedonische autoriteiten. Dit was de vonk die het kruitvat deed ontploffen; Macedoniërs en Albanezen zochten het gevecht op en kerken en moskeeën werden vernield. In absolute aantallen was de schade te overzien; enkele tientallen slachtoffers viel in vergelijking met Kosovo, Bosnie, Kroatie etc. erg mee. Maar de gevolgen waren niet minder heftig.
Het onafhankelijkheidsproces van Macedonië verliep relatief vreedzaam en rustig. Met een nieuwe grondwet, die niet gesteund werd door de Albanese minderheid, ging de Voormalig Joegoslavische Republiek Macedonië* in 1991 officieel van start. Vanaf het begin waren er veel spanningen tussen de etnische Macedoniërs, Albanezen en andere minderheden, omdat deze weinig culturele en politieke rechten hadden. In 2001 kwamen de jarenlange spanningen tot een grote uitbarsting, onder meer door de instroom van honderdduizenden Albanese vluchtelingen uit Kosovo. Het Albanese nationalisme leefde steeds meer op, zo werd een burgemeester van een dorp die de Albanese vlag op het gemeentehuis liet hijsen in de gevangenis gegooid. Het Albanese National Liberation Army (UCK) werd, gesteund door de Macedonische Albanezen, steeds actiever langs de grens met Kosovo, wat leidde tot botsingen met de Macedonische autoriteiten. Dit was de vonk die het kruitvat deed ontploffen; Macedoniërs en Albanezen zochten het gevecht op en kerken en moskeeën werden vernield. In absolute aantallen was de schade te overzien; enkele tientallen slachtoffers viel in vergelijking met Kosovo, Bosnie, Kroatie etc. erg mee. Maar de gevolgen waren niet minder heftig.
Ook in Kumanovo, met een grote Albanese minderheid, werd in 2001 veel gevochten. Mijn Albanese collega durfde niet meer naar school te gaan omdat ook scholieren, studenten en leraren met elkaar op de vuist gingen. Waar tot nu toe Macedoniërs en Albanezen gemengd les hadden en alleen apart taalles kregen (en dus gedwongen werden contact te hebben met elkaar), werden de scholen nu volledig opgesplitst. Op 13 augustus werden met hulp van de NAVO de Ohrid Vredesakkoorden gesloten. Hierin kregen de Albanezen een significante vergroting in vertegenwoordiging in staatsinstellingen en erkenning van hun taal en cultuur. De enorme splitsing die in 2001 ontstond, is echter nooit ongedaan gemaakt en in de loop der jaren lijkt die alleen maar groter geworden. Macedoniërs en Albanezen hebben hun eigen kranten, winkels, tv-stations, sportclubs, politieke partijen en muzikanten. Bovendien wonen ze voor het grootste deel in gescheiden wijken; het westen van de stad is voor de Macedoniërs, het oosten voor de Albanezen. Door de graffiti op de muren is het duidelijk in welke wijk je je bevindt.
Het leuke van IPK is dat dit een van de weinige plekken is waar jongeren van verschillende etniciteiten bij elkaar komen en samenwerken. Dat de dialoog tussen de groepen nog flink verbeterd kan worden, blijkt uit een incident vorige week. Een groep Macedonische scholieren wilde demonstreren over de manier waarop examens worden afgenomen. Het is vaak pas twee dagen van tevoren bekend welk examen er wordt afgenomen, dus het is erg moeilijk om je goed voor te bereiden. Ook de Albanese scholieren werden hiervoor natuurlijk uitgenodigd. Tot irritatie van de Macedoniers kwamen zij echter niet opdagen. De reden; leraren op de Albanese school hadden gezegd dat de demonstratie niet over de examens ging, maar dat het een protest was tegen de onafhankelijkheid van Kosovo. Geen enkele Albanees wilde zich toen meer vertonen bij de demonstratie. Het is dus echt geen overbodige luxe dat er projecten als IPK zijn om het grote onderlinge wantrouwen en de vele vooroordelen een beetje af te laten nemen.
* Deze bijzondere naam ligt dan weer aan het conflict met Griekenland, kom ik misschien later nog wel op terug. Er is nu een VN-afgezant aan het bemiddelen tussen de twee landen om tot een compromis te komen, zodat Macedonie lid kan worden van de NAVO... tot nu toe ziet het er weinig hoop vol uit...
* Deze bijzondere naam ligt dan weer aan het conflict met Griekenland, kom ik misschien later nog wel op terug. Er is nu een VN-afgezant aan het bemiddelen tussen de twee landen om tot een compromis te komen, zodat Macedonie lid kan worden van de NAVO... tot nu toe ziet het er weinig hoop vol uit...
3 opmerkingen:
Hallo Maaike, even je verhaal weer bij gelezen, ben ik weer op de hoogte! En ook nog een stukje geschiedenis bijgeschoold, wat wil een mens nog meer!
Gaat het verder goed daar? Hier lekker z'n gangetje. Fijn voor je dat Niels volgende week komt!! Groetjes, Anouk
Hee, mijn zusje ook n reactie! Maarre, ja lastig verhaal.. Vreemd ook van die leraren! Volgens mij moet daar eerst maar ns mee gesproken worden, rare eerste assumptie om te denken dat Albanezen uitgenodigd zouden worden voor n anti-Kosovo protest... Waarom zouden Macedoniërs ze erbij willen hebben, ieg niet om te matten, dat kan onder jongeren makkelijker geregeld worden toch!? Nou ja, kspreek je lekker donderdag er wel over!! xxNiels
Goede morgen,
ik moet als allereerste zeggen dat ik hier een leuke verhaal te zien kreeg. En verder de nieuws in brengen:
Macedonie binnenkort wordt herkend alleen maar onder haar eigen naam. Griekenland kan de pot op met hun bemoeisen in iemands ander grondwet en gezag.
Ten tweede wil ik hoopen dat er nooit meer, grotere rechten aan de albanese minderheden gegeven worden dan rechten die minderheden in een normale levens omstandigheden en laanden te krijgen hebben. Macedonia is aan de Macedoniers en het klinkt misschien hard maar daarover kunt u wat meer over lezen in de geschidenis die deze land opgebouwd heeft. En onder Macedoniers bedoel ik dan ook de andere minderheden die aan de Macedonishe samenleving moeten werken en inburgeren, leeren normen en waarden van elkaar en toch sammen bij elkaar blijven. De conflict in 2002 was echt alleen maar van de minderheden die ze Shiptari noemen. Degene die de excuus van de Albanese gebruikt hebben over de rechten voor een grotere Albenia. Kosovo hebben ze al, dat wilden ze ook met een stuk van Macedonia en hoop dat er noooit meer bloed aan deze grond zal vloeien... Als laatste wil ik toevoegen dat de scholeren echt alleen maar voor de opzeging van de examens de straat op gingen. En ik moet zelf ook toevoegen het is inderdaat moeilijk, twee dagen van te vooren bereiden, voor zo'n examen. Ik wens u nog veel meer verdiptheid in de geschiedenis van Macedonie als u uiteraard daar geintereseerd in bent en kies a.u.b een standpunt, een kant voordat u daar aan begint. Want de geschiedenis is ook door veel andere Nationaliteiten geschreven...
Met vriendelijke groet, Stevan.
Internet communications are not secure! This message is confidential and may be privileged. Any unauthorised use or dissemination of this message in whole or in part is strictly prohibited by Stevan.
© All rights reserved ®
Een reactie posten